Đôi Bạn (Văn Chương Tự Lực Văn Đoàn, Tiểu Thuyết Nhất Linh, Chữ Rõ Ràng, Sách Trước 1975)

“Ở đời tôi có hai người bạn thân nhất, mà đành phải lần lượt, hết xa người nọ đến người kia:xa anh là một và xa... Tôi không nói tên nhưng tôi chắc anh đã đoán được người ấy là ai rồi. Lạ thật, tôi đã ngỏ chuyện riêng của tôi với các bạn khác, nhưng còn anh,anh cùng sống với tôi bao nhiêu năm trời thì tôi không dám. Đối với người bạn thân nhất, tôi lại ngượng nhất khi nói đến chuyện một người bạn thân nhất khác.
“Anh còn nhớ không? Đêm sáng trăng mơ, chúng mình đi chơi trên con đường Ngọc-Hà,tôi đã định nói với anh rồi lại thôi.Bao giờ cũng thế,nhưng mình không thể nói câu chuyện tâm sự gì hơi cảm động với nhau được ba phút.Anh thì lúc nào cũng nói đùa được,còn tôi cứ hay cự anh về cái tính đó,thànhh thử chúng mình chỉ đâm ra cãi nhau.
“Lần nầy tôi viết thư, chắc là anh phải xem,dẫu anh muốn nói đùa cũng không biết nói với ai nữa.
“Chưa nói, nhưng tôi chắc anh đã rõ chuyện tôi với Loan rồi,biết và hiểu hơn là tôi với Loan.Anh biết đã lâu và chắc anh vẫn thương chúng tôi lắm.
“Đến bây giờ tôi mới dám ngỏ cho anh biết vì từ nay không bao giờ tôi và Loan còn gặp anh, đến thư, tôi cũng không thể viết cho ai được nữa.Còn anh,anh viết văn quen,nếu anh có nhớ đến tôi,không gì hơn là anh thử cố viết để kể đời tôi ra.Những nỗi đau khổ, băn khoăn của tôi hẳn là nỗi băn khoăn của anh,của các bạn chúng ta. Đời bọn ta,một bọn sống ở trong một xã hội đương thay đổi có những nỗi khổ chung,mà oái ăm thật,những nỡi đau khổ lại là những nỗi vui độc nhất của chúng ta bấy lâu. Anh xem, tôi viết câu nầy bí hiểm không kém gì anh:
“Xa anh,nếu tôi còn sống, được đọc văn anh...”
Đêm hôm nay,tôi đem bức thu của Dũng viết hai năm trước ra đọc lại,không biết là mấy lần.Hai năm trời,sau khi từ biệt Dũng,tôi đã viết được vài cuốn sách,nhưng tôi không dám nghĩ đến việc viết chuyện riêng của Dũng và Loan,hai người bạn thân nhất của tôi.
Tôi biết là cần viết, muốn viết lắm,nhưng không sao có đủ can đãm để bắt đầu,mà bao giờ cũng vậy,chỉ có lúc bắt đầu là khó thôi,
“Để lúc khác,có vội gì đâu.
Đó là một cớ tôi đem ra để tha thứ cho mình.Thành ra tôi cứ đợi, hết năm ấy sang năm khác.
Giá tôi có thể bắt đầu được,viết ngay xong câu chuyện đó,có lẽ tôi sẽ nhẹ nhàng sung sướng lắm.Không viết nhưng bao lâu nào có quên được:cả một thế giới rạo rực ở trong hồn tôi.
Trong bức thư, Dũng kể cho tôi nghe hết cả những nỗi khổ của anh và cuộc tình duyên đau đớn của anh với Loan.Anh không kể tôi đã biết rõ rồi....

Cái thuở ban đầu lưu luyến ấy,
Nghìn năm chưa dễ đã ai quên...

THẾ-LỮ