Chuyện Làng Văn (Hồi Ức Văn Học - Phạm Chu Sa)

Lời ngỏ

Đây là hồi ức về những chuyện bên lề văn chương, chuyện đời thường của một số văn nghệ sĩ tên tuổi ở miền Nam trước 1975 mà người viết quen biết. Sau ngày 30 tháng Tư 1975, nhiều người ra đi định cư ở nước ngoài vẫn tiếp tục sinh hoạt văn học nghệ thuật, báo chí. Còn những người ở lại gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống, chỉ tìm cách tồn tại ! Các nhà văn, nhà thơ tên tuổi như Võ Hồng, Bùi Giáng, Dương Nghiễm Mậu, Nguyễn Đức Sơn, Trần Tuấn Kiệt..suốt bao năm hầu như không có sáng tác mới nào đáng kể. Hoặc có thể họ viết nhưng chưa công bố?

Những năm sau này khi tuổi cao, nhiều văn nghệ sĩ ở nước ngoài đã thu xếp về thăm quê nhà, gặp gỡ người thân cùng bạn bè văn nghệ cũ. Nhưng rồi già yếu, bệnh tật nên số lần về thăm quê ngày càng thưa dần... Các văn, thi sĩ lớp trước cả trong và ngoài nước đã lần lượt ra đi. Chỉ trong vài năm qua văn học miền Nam đã mất đi bốn thi sĩ lừng lẫy: Tô Thùy Yên, Nguyễn Đức Sơn, Trần Tuấn Kiệt, Du Tử Lê... Trước đó là các văn thi sĩ nổi tiếng ở trong và ngoài nước: Bùi Giáng, Nguyên Sa, Thanh Tâm Tuyền, Võ Hồng, Võ Phiến, Duyên Anh, Nguyễn Thụy Long, Dương Nghiễm Mậu... Biết đó là quy luật của muôn đời nhưng sao vẫn cảm thấy hụt hẫng và tiếc nhớ!

Nhiều năm trước, tôi đã hứa với ba người bạn vong niên thân thiết ở ba lĩnh vực văn học nghệ thuật:

Dịch giả Huỳnh Phan Anh, Họa sĩ Rừng và Thi sĩ Du Tử Lê - là sẽ viết lại những chuyện đã nghe, thấy, biết về một số văn nghệ sĩ nổi tiếng miền Nam trước 1975.

Nhưng rồi Du Tử Lê đã mất năm 2019; Huỳnh Phan Anh mất năm 2020. Và Rừng vừa mất năm 2022 mà tôi vẫn chưa viết xong tập hồi ức! Qua lời ngỏ này, tôi xin tạ lỗi cùng hương linh các anh!

Người viết chỉ ghi lại những gì mình nghe, thấy, biết về phong cách sống và viết cùng những chuyện bên lề của các văn nghệ sĩ tên tuổi quen biết, theo cách "biết sao viết vậy, nhớ gì viết nấy". Mặc dù đây chỉ là những chuyện bên lề văn chương nhưng là người thật, việc thật. Người viết hoàn toàn chịu trách nhiệm về những điều viết trong tập hồi ức này.

Sài Gòn, tháng 2 - 2025

PHẠM CHU SA