Tháp Cổ Champa (Chàm, Chăm, Chăm Pa).

Tháp cổ Champa

CÒN LẠI TỪ ĐIÊU TÀN VÀ ĐỔ NÁT
... Kể từ khi công trình khảo cứu đồ sộ “Thống kê khảo tả các di tích Chăm ở Trung Bộ” của nhà nghiên cứu người Pháp Henri Parmentier ra đời năm 1909, đến nay đã hơn trăm năm trôi qua. Trong hơn một thế kỷ đầy biến động đã qua, nhiều ngôi tháp cổ Champa đã bị biến mất hoàn toàn, hoặc bị hư hại nghiêm trọng. Chiến tranh, thiên nhiên và con người đã làm mất đi gần hết các đền tháp ở khu di tích – di sản văn hóa thế giới – Mỹ Sơn, đã phá hủy hoàn toàn Phật viện Đồng Dương nổi tiếng ...

BÍ ẨN VIÊN GẠCH THÁP CHĂM
....Khi đề cập đến các đền tháp Champa, nhà nghiên cứu mỹ thuật B. Groslier, trong cuốn sách có tựa đề “Đông Dương – Ngã tư đường của các nền nghệ thuật”, đã có nhận xét: “Về cấu trúc, các tháp Chăm đẹp hơn các đền tháp Khmer”. Và, nguyên nhân tạo nên vẻ đẹp của tháp Chăm, theo tác giả cuốn sách trên, “chắc chắn là do họ (người Chăm – N.V.D.) giữ được ý thức về chất liệu (gạch – N.V.D.) và biết tôn trọng bản chất của nó; trong khi đó, người Khmer có xu hướng dựng lên một khối bằng bất cứ vật liệu nào, rồi chạm khắc lên đó. Nghệ thuật kiến trúc Champa cân bằng, có nhịp độ và sáng sủa hơn, nó tạo cho tháp Chăm có một vẻ đẹp không thể bỏ qua.”1. Thế nhưng, cho đến ngày hôm nay, kỹ thuật và nghệ thuật xây dựng tháp Chăm vẫn còn là một điều bí ẩn đối với khoa học xây dựng và kiến trúc thế kỷ XXI.
Người Việt, không biết căn cứ vào đâu, đã dựng lên cả một câu chuyện về người Chiêm Thành xây tháp bằng gạch mộc, rồi đẽo gọt lên đó, cuối cùng mới nung cả cây tháp trong một lò lửa khổng lồ. Ngay từ đầu thế kỷ XX, ông H. Parmentier đã chỉ ra sự “ngây ngô” trong truyền thuyết trên. Theo ông, gạch mộc làm sao chịu nổi cái trọng lượng ghê gớm của 20, đôi khi đến 30 mét cao của khối đất ấy1. Ấy thế mà, cái truyền thuyết có vẻ “ngây ngô” kia, cho đến nay, vẫn dường như có lý của nó. .....

Xin trân trọng giới thiệu cùng quý bạn đọc.